هم‌زمان که فضاپیمای اسیریس-رکس ناسا به سوی زمین در حرکت است، داده‌های چند سال مطالعه‌ی آن بر روی بنو نشان می‌دهد که خطر برخورد این سیارک به زمین در قرن آینده وجود دارد.
کاوشگر «اسیریس-رکس» (OSIRIS-REx) که اکنون عازم زمین است، برای بررسی و جمع‌آوری نمونه از «بنو» (Bennu) از سال ۲۰۱۸ به ملاقات آن رفته بود و با مطالعه‌ی این سیارک از هر زاویه حجم، شکل، جرم ترکیب، چرخش، سیر مداری و دیگر ویژگی‌های مهم آن را اندازه‌گیری کرد. زیرا با توجه به اینکه بنو یک سیارک کربنی است، دانشمندان با مطالعه‌ی آن می‌توانند درک بهتری درباره‌ی شکل‌گیری منظومه‌ی شمسی داشته باشند.
این مأموریت ۸۰۰ میلیون دلاری، فراتر از جست‌وجوی مولکول‌های آلی یا نشانه‌های آب و عناصر سنگین در بنو است. این سیارک هم‌اکنون در رتبه‌ی دوم فهرست سیارک‌های خطرناک برای زمین قرار دارد و این نشان می‌دهد که شناسایی مسیر مداری و تعیین آینده‌ی آن، اهمیت زیادی دارد.
به همین منظور تحقیقات تازه‌ای که در نشریه‌ی «ایکاروس» (Icarus) منتشر شده، با دقت بالایی مسیر سیارک بنو را تا سال ۲۳۰۰ میلادی محاسبه کرده است. بدین ترتیب شانس برخورد بنو به زمین طی یک قرن آینده بسیار اندک است اما اکنون با دقتی بیشتر از قبل، یعنی با احتمال ۱ به ۱۷۵۰ یا ۰٫۰۵۷ درصد تخمین زده شده است.
داده‌های به‌دست آمده از اسیریس-رکس، شبکه‌ی فضای دوردست ناسا و مدل‌های رایانه‌ای این امکان را فراهم می‌کند که عدم قطعیت در مدار سیارک بنو را تا ۲۰ برابر یعنی تا مقیاس چند متر محدود کنند.
«دیوید فارنوکیا» (Davide Farnocchia) نویسنده‌ی اصلی این مقاله و پژوهشگر اجرام نزدیک زمین (CNEOS) در آزمایشگاه پیشرانش جت ناسا چنین نتیجه‌ای را جشمگیر توصیف کرد و گفت: «این یکی از بهترین مدارهای شناخته شده در میان سیارک‌هاست. این دقت زیاد به تیم اجازه می‌دهد تا پارامترهای مداری این سیارک را مشخص کرده و حرکت آینده‌ی آن را بهتر پیش‌بینی کنند.»
دریچه‌های گرانشی احتمالی نزدیک شدن سیارک بنو به مدار زمین
Credit: NASA Goddard
این مدل جدید به طرز شگفت‌انگیزی به محققان کمک کرد تا ۲۴ نمونه از ۲۶ دریچه‌ی گرانشی را که برای ۱۱ سپتامبر ۲۱۳۵ (۱۹ شهریور ۱۵۱۴) پیش‌بینی شده است، کنار بگذارند. دریچه‌های گرانشی را می‌توان به دروازه‌هایی تشبیه کرد که امکان قرارگیری سیارک در مدار زمین را فراهم می‌کنند و در این صورت سیارک می‌تواند یک تهدید جدی برای زمین به‌شمار رود.
هرچند فارنوکیا خاطرنشان کرد: «در گذر سال ۲۱۳۵ میلادی شانس هیچ گونه برخوردی وجود ندارد اما بنو به زمین بسیار نزدیک خواهد شد و به نصف فاصله‌ی زمین و ماه می‌رسد. این موضوع باعث تغییر مسیر سیارک می‌شود و اینجاست که دانشمندان برای آگاهی از این تغییر مسیر باید دریچه‌های گرانشی را درنظر بگیرند.»
به گفته‌ی ناسا این دریچه‌های گرانشی مناطقی در فضا هستند که اگر سیارک در زمان‌های خاصی از آن‌ها عبور کند، به دلیل کشش گرانشی زمین، آن را در مسیر برخورد آینده با زمین قرار می‌دهند. در تحقیقات جدید دریچه‌های گرانشی احتمالی برای گذر بنو به ۲ مورد کاهش یافته است. از جمله یکی از آن‌ها از برخورد میان سیارک بنو و زمین در ۲۴ سپتامبر ۲۱۸۲ (۲ مهر ۱۵۶۱) با احتمال اندک ۱ به ۲۷۰۰ یا ۰.۰۳۷ درصد حکایت دارد ؛ هرچند به گفته‌ی ناسا جای نگرانی نیست.
دلیل عدم قطعیت زیاد مربوط به گستردگی متغیرهای موجود است. اگرچه با توصیف نیوتن جهان با دقتی شبیه به ساعت کار می‌کند اما منظومه‌ی شمسی دارای شمار زیادی اجزای متحرک مانند گرانش خورشید، سیارات، همه‌ی قمرها، صدها سیارک، گرد و غبار میان‌سیاره‌ای و باد خورشیدی است که اثر آن‌ها باید در برهم‌کنش با هم درنظر گرفته شود.
بنابراین در پژوهش جدید فارنوکیا و همکارانش سعی کردند تا حد امکان متغیرهای زیادی را برای پیش‌بینی مسیر آینده‌ی بنو از جمله جرم ۳۴۳ سیارک شناخته شده درنظر بگیرند. آن‌ها حتی بقایایی که به‌طور طبیعی از بنو جدا می‌شود و تکان خوردن احتمالی بنو هنگام نمونه‌برداری اسیریس-رکس از مواد سطحی در ۲۰ اکتبر ۲۰۲۰ را هم که ناچیز به‌نظر می‌رسد، درنظر گرفتند.
اکنون دانشمندان منتظر ۲۴ سپتامبر ۲۰۲۳ (۲ مهر ۱۴۰۲) هستند که قرار است کاوشگر ناسا با نمونه‌های خود از سیارک بنو به زمین بازگردد. مأموریتی که هم‌اکنون در شرایط عالی قرار دارد و کمک خواهد کرد دانسته‌های بشر از این سیارک جذاب و احتمالا نگران‌کننده بیشتر شود.
منبع: دیجی کالا مگ