اگر تا به حال به فرایند شارژ گوشی خود توجه کرده باشید، احتمالا دیده‌اید که قبل از رسیدن سطح شارژ باتری به ۸۰ درصد این فرایند سرعت نسبتا بالایی دارد. اما بین ۸۰ تا ۱۰۰ درصد سرعت شارژ به طور قابل توجهی کاهش پیدا میکند و این کاهش سرعت به نحوه‌ی عملکرد باتری‌های لیتیومی برمی‌گردد.
۳ مرحله‌ی شارژ باتری‌های لیتیومی
شارژ باتری‌های لیتیومی مبتنی بر سه مرحله است که هر کدام از این مراحل برای محافظت از باتری در آسیب‌پذیرترین حالت‌ها طراحی شده‌اند. این مراحل عبارت‌اند از شارژ اولیه، شارژ با جریان ثابت و شارژ با ولتاژ ثابت. در ادامه به این ۳ مرحله می‌پردازیم.
شارژ اولیه
اولین مرحله زمانی استفاده می‌شود که باتری خالی باشد یا ولتاژ باتری زیر ۳ ولت باشد. در این حالت باتری باید به‌آرامی دوباره فعال شود تا در برابر مشکلات ناشی از خروج باتری از حالت تخلیه محافظت شود. لایه‌ی غیرفعال باتری، یک سپر محافظ که به‌عنوان بخشی از واکنش شیمیایی معمولی شکل می‌گیرد، ممکن است نیاز به بازیابی داشته باشد و شارژ با ولتاژ پایین این امکان را فراهم میکند.
تا زمانی که سطح شارژ باتری به حدود ۱۰ درصد برسد، شاهد این مرحله از فرایند شارژ هستیم. به همین خاطر زمانی که باتری گوشی به طور کامل تخلیه شده باشد، بعد از وصل کردن آن به شارژر بعد از مدتی تأخیر شاهد روشن شدن گوشی هستیم. به‌عنوان مثال، یک آیفون که هیچ شارژی ندارد بعد از وصل شدن به شارژر در ابتدا فقط علامت مربوط به باتری خالی را نشان می‌دهد و بعد از چند دقیقه می‌تواند به طور کامل روشن شود. در طول این مرحله، جریان برق ثابت نگه داشته می‌شود ولی در عین حال ولتاژ به تدریج افزایش می‌یابد.
شارژ با جریان ثابت
زمانی که ولتاژ باتری به ۳ ولت می‌رسد، سرعت شارژ به‌تدریج افزایش پیدا میکند. در این مرحله از شارژ، جریان برق ثابت می‌ماند ولی ولتاژ به مرور زمان بیشتر می‌شود. بیشترین سرعت شارژ باتری گوشی در این مرحله اتفاق می‌افتد و این مرحله تا زمانی که شارژ باتری به حدود ۸۰ درصد برسد، ادامه می‌یابد.
شارژ با ولتاژ ثابت
وقتی شارژ باتری به حدود ۸۰ درصد رسید، حالت شارژ با ولتاژ ثابت فعال می‌شود. در این نقطه، ولتاژ ثابت نگه داشته می‌شود تا باتری را در حداکثر شارژ باقی نگه دارد و در عین حال جریان به‌آرامی کاهش می‌یابد. این فرایند جلوی شارژ بیش از حد و در نتیجه آسیب به باتری را می‌گیرد. به همین خاطر با نزدیک شدن سطح شارژ به ۱۰۰ درصد، سرعت شارژ هم کندتر می‌شود.
جریان برق تا زمانی که شارژ باتری به حداکثر ظرفیت خود نزدیک نشود، همچنان به افت خود ادامه می‌دهد تا زمانی که شارژ به طور کامل متوقف شود. در این مرحله، در شرایط ایدئال باید سیم شارژ را از گوشی جدا کنید. اگر گوشی خود را به شارژر متصل نگه دارید، باتری کمی تخلیه می‌شود تا ولتاژ آن به حدود ۳٫۹ تا ۴ ولت برسد و در این شرایط دوباره فرایند شارژ فعال می‌شود. تا زمانی که گوشی به شارژر متصل باشد، این فرایند و تخلیه شارژ دوباره تکرار می‌شود.
این فرایند چه تأثیری بر شارژ سریع دارد؟
این روزها بسیاری از گوشی‌های جدید با سرعت شارژ بالایی راهی بازار می‌شوند که مثلا در عرض زمانی کوتاه شارژ باتری را از ۰ به ۵۰ یا ۸۰ درصد می‌رسانند. این موضوع به مشروط بودن فرایند شارژ سریع برمی‌گردد. اگر سطح شارژ باتری گوشی بالا باشد، شارژ سریع معمولا نمی‌تواند سرعت خیلی بالایی را ارائه کند.
شارژ سریع فقط می‌تواند در مرحله‌ی مربوط به جریان ثابت استفاده بشود. زمانی که وارد مرحله‌ی ولتاژ ثابت می‌شود یا شارژ باتری به حدود ۸۰ درصد می‌رسد، برای جلوگیری از آسیب‌های احتمالی به باتری اقدامات حفاظتی اجرا می‌شوند.
شارژ بیش از حد یک باتری ضررهای زیادی به همراه دارد. در بهترین حالت، توانایی باتری برای نگه داشتن شارژ کاهش پیدا میکند اما در بدترین حالت باتری به‌تدریج گرم‌تر می‌شود که این موضوع می‌تواند منجر به آسیب‌های فیزیکی شود. خوشبختانه تمام گوشی‌های جدید از فرایندهای حفاظتی برای جلوگیری از بروز آسیب‌های فیزیکی بهره می‌برند.
دیگر اقدامات برای حفاظت از باتری گوشی
باتری‌های لیتیومی برخلاف تکنولوژی‌های قدیمی نیازی به خالی شدن کامل ندارند. با این حال، این نوع باتری‌ها هم به مرور زمان با کاهش ظرفیت روبه‌رو می‌شوند. زمانی که شارژ یک باتری از ۰ به ۱۰۰ درصد می‌رسد، در این فرایند استهلاک هم صورت می‌گیرد. در مطالب مربوط به باتری گوشی احتمالا بارها با اصطلاح چرخه‌ی شارژ روبه‌رو شده‌اید و هرچقدر این چرخه بیشتر اتفاق بیفتد، ظرفیت باتری بیش از پیش کاهش پیدا میکند. در این میان برخی شرکت‌ها از قابلیت‌های موسوم به شارژ بهینه استفاده می‌کنند تا از استهلاک زودرس باتری جلوگیری کنند.
با این قابلیت، فرایند شارژ باتری بعد از رسیدن به سطح ۸۰ درصد متوقف می‌شود. مثلا اگر شب قبل از خواب گوشی خود را به شارژر وصل کرده باشید، به لطف این قابلیت شارژ بین ۸۰ تا ۱۰۰ درصد کمی قبل از بیدار شدن کاربر اتفاق می‌افتد تا فشار کمتری به باتری وارد شود.
افزایش عمر باتری گوشی
در رابطه با افزایش دوام باتری همواره توصیه‌های مختلفی مطرح می‌شود ولی به‌عنوان اولین توصیه باید بگوییم که هیچ‌وقت باتری گوشی را به طور کامل خالی نکنید. از طرف دیگر، بهترین حالت برای باتری این است که شارژ آن را همواره بین ۴۰ تا ۸۰ درصد نگه دارید. سلول‌های لیتیومی در این حالت بهتر عمل می‌کنند و بالا یا پایین رفتن از این محدوده می‌تواند تأثیر منفی بر سلامت باتری داشته باشد.
متأسفانه عمل کردن به این توصیه برای بسیاری از کاربران امکان‌پذیر نیست زیرا نمی‌توانند به طور مرتب وضعیت شارژ گوشی خود را زیرنظر بگیرند. البته کاربران آیفون می‌توانند از اپلیکیشن Shortcuts استفاده کنند و برای سطوح مختلف شارژ نوتیفیکیشن تعیین کنند تا مثلا اگر شارژ گوشی به ۸۰ درصد رسید، سیم شارژ را از گوشی بیرون بکشند.
برای کاربران دیگر گوشی‌ها هم باید بگوییم که اگر گوشی از قابلیت شارژ بهینه پشتیبانی میکند، بهتر است از این مشخصه بهره ببرید. این قابلیت بعد از گذشت چند هفته تا حد زیادی روتین زندگی کاربران را یاد می‌گیرد تا اگر گوشی برای مدت طولانی به شارژر متصل بماند، جلوی استهلاک باتری گرفته شود.
اگر گوشی شما چنین قابلیتی را ندارد، بهتر است مراقب فرایند شارژ گوشی خود باشید. به‌عنوان مثال شب تا صبح گوشی را به شارژر وصل نکنید و در کل به جای شارژ طولانی مدت، بهتر است چند بار در روز آن را شارژ کنید تا فشار کمتری به باتری وارد شود. روی هم رفته اگر از جمله کاربرانی هستید که سال‌های زیادی از گوشی خود استفاده می‌کنید، پس بدون شک میزان دوام باتری اهمیت زیادی برای شما دارد و با انجام این کارها میتوانید عمر مفید باتری را افزایش دهید.
منبع: دیجی کالا مگ